ชาติไทย ที่รู้จักมา 20 ปี เป็นช่วงเวลาที่สั้นเหลือเกิน
เกิดคำถาม และเรื่องที่น่าคิดมากมาย เรื่องหนึ่งที่สัมผัสได้คือ ตัวเราคนไทยล้วนรักชาติ อยากให้ชาติเจริญ แต่กลับไม่ค่อยลงมือพัฒนาประเทศ เอาแต่แน่นิ่งรอฮีโร่มากอบกู้ชาติ ปล่อยให้ระบบและกระบวนการทั้งหลายแบบชาติตะวันตกมีบทบาท เหนือการตัดสินใจ เพราะหวังว่าชาติจะได้ดี ได้รวยกับเขาบ้าง หากเราทำตามชาติมหาอำนาจ
...ลองดูสหรัฐอเมริกาทุกวันนี้ เราอยากเป็นประเทศที่ชื่อว่า"เจริญแล้ว" หรือ "ประเทศโลกที่หนึ่ง" แบบนั้นจริงหรือ ...ทำไมเราไม่กล้าวางแผนวางแนวทางการพัฒนาในแบบของเราเอง จำเป็นด้วยหรือว่าคนไทยต้องการเงินทองจำนวนมากมายเพื่อปรนเปรอชีวิต จึงจะเรียกได้ว่าเป็น ผู้เจริญแล้วในสังคม
เราเข้าใจวิธีการพัฒนาสังคมแบบ ทุนนิยม ที่เรารับมามากแค่ไหนกัน? ไม่เลย เรารู้หรือไม่ว่า ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์ของตะวันตกเกิดขึ้นเพื่อให้เราสามารถใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติที่อยู่อย่างจำกัด มาตอบสนองความต้องการอันไม่สิ้นสุดของมนุษย์ นั่นหมายความว่า มนุษย์ต้องมีความต้องการที่ไม่สิ้นสุด ...จริงหรือ? ถ้าลองสังเกตตัวเอง เราสามารถประมาณความต้องการของเราได้ ด้วยเหตุผลต่างๆ เพราะมนุษย์มีความคิด อารมณ์ และตรรกะอันซับซ้อน มากเกินกว่าวิชาเศรษฐศาสตร์ของตะวันตกจะให้คำอธิบายได้ แต่เหตุที่ทำให้เราต้องเลือกที่จะเดินรอยตามหลักเศรษฐศาสตร์ เปลี่ยนวิถีชีวิตของตนเองให้อยู่ในสังคมระบบอุตสาหกรรม ก็เพราะ "ประชากร" ที่เพิ่มขึ้น และการปกครองที่เป็น "ประชาธิปไตย" ที่ทุกคนมีสิทธิ เสรีภาพ และก็อีกนั่นไง เรายังไม่รู้จักเลยว่าอะไรคือ ประชาธิปไตย
ระบบทุนนิยมและประชาธิไตยมักเป็นของคู่กัน ทุนนิยมบอกว่า บริษัทเอกชนจะแข่งขันกันขายของให้ประชาชนเพื่อสร้างกำไรสูงสุดให้กับตนเอง ซึ่งการแข่งขันนี้จะทำให้เกิดการพัฒนา เพราะแต่ละบริษัทจะต้องประชันกันว่า ใครจะดีกว่า นั่นทำให้ทุกคนในสังคม ก็เกิดการแก่งแย่งแข่งขันตลอดเวลาเช่นกัน เมื่อมีคนที่ "ดีกว่า" ก็จะทำให้สังคมเจริญขึ้น เมื่อมองดูในสังคมบ้านเราแล้ว เราเข้าใจข้อนี้ดีหรือไม่ เราเลือกซื้อสินค้า เพราะมัน "ดีกว่า" หรือ เพราะช่วงนี้มีกระแสเขย่าโคอาล่ามาร์ชเลยซื้อมาทำบ้าง, เราชอบดาราที่โฆษณาสินค้าชิ้นนี้ เราก็เลยซื้อ แล้วที่เรายอมเสียเงินซื้อไปมันดีจริงหรือไม่ เราได้ไตร่ตรองให้ดีแล้วหรือไม่ รวมถึงที่เราเลือกนักการเมืองมาบริหารประเทศ เขา ดี จริงหรือ? หรือว่าเพียง คำโฆษณาและผลประโยชน์ส่วนตัวเป็นแรงจูงใจให้เราเลือกเขา แม้เขาจะทำให้ชาติย่อยยับก็ตาม
สำหรับผม สิ่งสำคัญในการพัฒนาประเทศไทย คงจะเป็น "การพัฒนาตนเอง" ในทุกๆด้าน โดยเฉพาะด้านความคิด การศึกษา และศีลธรรม เราอาจไม่ใช้คนดีแต่เกิด และเราก็เลือกเกิดไม่ได้ แต่ชีวิตของเรา เราสามารถกำหนดทิศทางชีวิตของเราได้ อย่ามัวแต่ด่าการศึกษาไทยว่าแย่ ด่าประเทศไทยว่าอย่างนู้นอย่างนี้ไปวันๆ เราต้องมองย้อนมาที่ตัวเอง ว่าเราต้องปรับปรุงอะไร ทำอย่างไรเราจึงจะดีกว่านี้ ถ้าเราดีแล้วก็อย่าดูถูกผู้ไม่รู้ แต่จงมอบสิ่งที่เราให้ได้เพื่อช่วยให้เขาตื่นรู้ ถ้าทุกคนรู้จักพัฒนาตัวเอง เราจะมีคุณค่ายิ่งกว่าสินค้าคุณภาพในระบบทุนนิยม เพราะสินค้าคุณภาพก็เพียงได้ให้ประโยชน์กับใครคนหนึ่งเพียงชั่วคราวเท่านั้น แต่คนที่มีคุณภาพจะสามารถเป็นแบบอย่างในสังคม และทำให้คนรุ่นหลังได้มีแรงบันดาลใจในการพัฒนาตัวเองต่อไป
บันทึกจากเล็กๆจากความคิดอันน้อยนิด
...อาทิตย์
